ABC WOLONTARIATU

Aktualne wydarzenia można znaleźć na naszym fanpage https://www.facebook.com/?sk=welcome#!/CentrumWolontariatuZielonyParasol?fref=ts

ABC WOLONTARIUSZA

Wolontariusz wie

O czym każdy wolontariusz wiedzieć powinien

Wolontariat jest dobrym pomysłem na spędzenie wolnego czasu. Często też bywa ciekawą formą zdobycia doświadczenia zawodowego. Każdy moment jest dobry na podjęcie aktywności wolontariackiej, w trakcie, której chętni poświęcają wolny czas, wiedzę i umiejętności wybranym organizacjom i instytucjom. Będąc wolontariuszem, można nauczyć się pracy w grupie, poznać swoje mocne i słabe strony.

Zasady współpracy z wolontariuszami przedstawione zostały w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) uchwalonej w 2003 roku.

Jeżeli chcesz być wolontariuszem, zapoznaj się z najważniejszymi przepisami wprowadzonymi przez ustawę. Dzięki temu będziesz mógł lepiej i skuteczniej działać na rzecz wybranej organizacji lub instytucji.

Kto może być wolontariuszem?

Wolontariuszem jest każdy, kto ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy, na zasadach określonych w ustawie.

W tym także:

· osoby bezrobotne – a wykonywanie przez nie świadczeń nie powoduje utraty statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku, jeżeli przedstawią w urzędzie pracy porozumienie z korzystającym,

· cudzoziemcy - świadczenie wolontariuszy nie jest traktowane, jako świadczenie pracy lub usług, więc cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce nie muszą uzyskiwać pozwolenia na pracę, aby zostać wolontariuszami,

· małoletni - czyli osoby poniżej 18 roku życia, mogą być wolontariuszami, ale muszą na to wyrazić zgodę ich rodzice lub opiekunowie.

Uwaga! Instytucje angażujące małoletnich wolontariuszy mogą żądać od nich pisemnej zgody rodziców lub opiekunów.

Należy pamiętać, że wolontariusz ma inny status niż pracownik, dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na przyszłe uprawnienia pracownicze, np. na długość przysługującego urlopu wypoczynkowego

Gdzie można być wolontariuszem?

Wolontariuszem możesz być w wielu instytucjach i organizacjach, które ustawa nazywa „korzystającymi”.
Wśród nich są:

· organizacje pozarządowe – przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje,

· stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego np. związki gmin lub powiatów,

· spółki non-profit (spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy o kulturze fizycznej, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników)

· spółdzielnie socjalne

· osoby prawne i jednostki organizacyjne kościoła katolickiego i innych kościołów lub związków wyznaniowych np. parafie, zakony, ale też bractwa prawosławne, gminy żydowskie lub muzułmańskie

- w zakresie ich działalności statutowej, ale z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej!

a ponadto,

· organy administracji publicznej – centralnej i samorządowej,

· jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy m.in.:

v szkoły i inne placówki oświatowe, instytucje kultury:

- teatry, filharmonie,

- biblioteki
- muzea, galerie sztuki, ogniska artystyczne, domy kultury,

v - jednostki organizacyjne pomocy społecznej:
- ośrodki pomocy społecznej, domy opieki społecznej,
- powiatowe centra pomocy rodzinie,
- ośrodki interwencji kryzysowej,
- placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz zakłady opieki zdrowotnej,

ale również z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej!

Prawa i obowiązki wolontariusza

Prawa

Jako wolontariuszowi przysługują ci następujące uprawnienia:

· masz prawo być poinformowany przez korzystającego o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa, związanym z wykonywanymi przez ciebie świadczeniami,

· masz prawo wykonywać świadczenia w higienicznych i bezpiecznych warunkach, a gdy okaże się to niezbędne, powinieneś być wyposażony w odpowiednie środki ochrony osobistej,

· możesz także, za zgodą korzystającego i na jego koszt, skorzystać ze szkoleń w zakresie wykonywanych przez siebie świadczeń,

· w razie podróży służbowej, masz prawo do diety oraz zwrotów kosztów podróży,

Þ Uwaga! Możesz zwolnić korzystającego z tych obowiązków w całości lub w części, ale wyłącznie w formie pisemnej pod rygorem nieważności,

· masz również prawo być poinformowany przez korzystającego o wszystkich przysługujących ci prawach i ciążących na tobie obowiązkach,

· masz prawo do tego, aby korzystający pokrył za ciebie wszystkie inne koszty poniesione w trakcie wykonywania przez ciebie świadczeń. Ostateczna decyzja w tej sprawie należy jednak do korzystającego,

· jeżeli masz zostać oddelegowany do innego kraju, w którym trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna, korzystający jest zobowiązany do zapewnienia ci ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą

· korzystający jest zobowiązany zapewnić ci również ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, a gdy nie jesteś objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, możesz także uzgodnić z korzystającym, aby zapewnił ci ubezpieczenie zdrowotne.

Þ
Obowiązki

Twoje obowiązki wolontariusza wynikają zarówno z ustawy jak również z cywilnoprawnego charakteru umowy. Oto najważniejsze z nich:

· jako wolontariusz powinieneś posiadać kwalifikacje niezbędne do wykonywanych przez ciebie świadczeń, ale tylko wtedy, gdy obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełnienia określonych wymagań wynika z odrębnych przepisów,

· jeżeli nie skończyłeś 18 lat, powinieneś przedstawić korzystającemu pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na to, że będziesz wolontariuszem,

· masz obowiązek wykonywania zadań z należytą starannością,

· gdy wskutek twojego działania korzystający lub osoba trzecie poniesie szkodę, będziesz musiał ponieść odpowiedzialność materialną. Dlatego też powinieneś zadbać o to, aby korzystający ubezpieczył cię od odpowiedzialności cywilnej. Pamiętać należy o tym, że nie ma on takiego obowiązku.

Þ Uwaga! Jeżeli nie będzie chciał tego zrobić, pamiętaj, że również ty sam możesz się ubezpieczyć od odpowiedzialności cywilnej!

Porozumienie

Jeśli zdecydujesz się wykonywać świadczenie w wybranej organizacji lub instytucji, będziesz musiał zawrzeć z korzystającym umowę cywilnoprawną, zwaną w ustawie porozumieniem. W porozumieniu będzie określony zakres, sposób, miejsce i czas wykonywania świadczeń. Wszystkie warunki, na jakich będziesz wykonywał świadczenia, uzgadniasz razem z korzystającym.

Jeżeli porozumienie między stronami będzie zawierane na okres do 30 dni, może być zawarte w formie ustnej lub pisemnej.Jeżeli jednak zawierasz z korzystającym umowę na okres dłuższy niż 30 dni lub na czas nieokreślony, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.

W każdej chwili możesz jednak żądać, aby treść ustnej umowy została przez korzystającego potwierdzona na piśmie.

Porozumienie powinno także zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania - oznacza to, że wolontariusz lub korzystający mogą rozwiązać umowę za wypowiedzeniem albo bez wypowiedzenia, na warunkach określonych w umowie.

Jeżeli jednak przyczyny rozwiązania umowy nie zostały określone w porozumieniu, obie strony będą mogły dochodzić odszkodowania (na zasadach prawa cywilnego), gdyby jedna z nich poniosła szkodę wskutek wcześniejszego rozwiązania umowy

Wzór porozumienia jest dostępny na stronie www.pozytek.gov.pl

Zaświadczenie

Na żądanie wolontariusza korzystający musi wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu przez niego świadczeń, w tym o zakresie wykonywanych prac.

Opinia

Na prośbę wolontariusza może zostać wydana przez korzystającego pisemna opinia o wykonywaniu świadczeń.

Ubezpieczenie

Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

Będąc wolontariuszem, masz prawo być ubezpieczonym od wypadków, jakie mogą ci się przytrafić w trakcie wykonywania świadczeń. W zależności od czasu trwania porozumienia możliwe są dwie sytuacje:

Sytuacja 1.

Gdy wykonujesz swoje świadczenia, jako wolontariusz przez okres nie dłuższy niż 30 dni, a także wtedy, gdy porozumienie zostało zawarte na czas nieokreślony, korzystający:

Þ ma obowiązek ubezpieczenia wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Korzystający musi, zatem podpisać umowę z towarzystwem ubezpieczeniowym. W przypadku, gdy podpisałeś z korzystającym umowę na czas nieokreślony, będzie on musiał ubezpieczyć cię od następstw nieszczęśliwych wypadków na okres pierwszych 30 dni wykonywania świadczeń.

Sytuacja 2.

Jeśli podpiszesz z korzystającym porozumienie na okres dłuższy niż 30 dni, korzystający nie musi ubezpieczać cię od następstw nieszczęśliwych wypadków, ponieważ ustawowo przysługuje ci ubezpieczenie na mocy ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1674).

W takiej, sytuacji jesteś objęty ubezpieczeniem już od pierwszego dnia obowiązywania porozumienia.

ü Ubezpieczenie zdrowotne

Jeżeli jesteś wolontariuszem i nie jesteś objęty żadnym ubezpieczeniem zdrowotnym, instytucja, w której wykonujesz świadczenia, może zgłosić cię do ubezpieczenia zdrowotnego.

Korzystający będzie w takiej sytuacji musiał:

Þ zgłosić cię do ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia,

Þ podpisać umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia,

Þ opłacać za ciebie składkę zdrowotną.

Składki zdrowotne, których wysokość obliczana jest od podstawy wymiaru odpowiadającemu najniższemu wynagrodzeniu, odprowadzane są przez korzystającego do NFZ, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Uwaga! Należy pamiętać, że wolontariusz zostaje objęty ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia określonego w umowie zawartej przez korzystającego z Narodowym Funduszem Zdrowia.

ü Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest specyficznym rodzajem ubezpieczenia. Przypomina ono bardzo, obowiązkowe dla kierowców, ubezpieczenie OC. Jego istotą jest możliwość ubezpieczenia się na wypadek, gdyby wskutek naszych działań, niedopełnienia obowiązków lub niestarannego wykonywania świadczeń, korzystający lub inna osoba poniosły szkodę materialną. W takiej sytuacji pieniądze pochodzące z ubezpieczenia będą w stanie pokryć koszty odszkodowania, które może przekraczać nasze możliwości finansowe.

ü Ubezpieczenie Kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków w przypadku delegowania za granicę

Korzystający ma obowiązek ubezpieczyć cię zarówno od kosztów leczenia za granicą jak i od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli zostaniesz oddelegowany poza granice kraju w miejsce szczególnie niebezpieczne (teren, na którym: trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna). Jeżeli miejsce, do którego zostałeś oddelegowany nie jest niebezpieczne, korzystający może zapewnić ci te ubezpieczenia.

ABC KORZYSTAJĄCEGO

O czym należy wiedzieć, angażując wolontariusza

Dla wielu organizacji pozarządowych zaangażowanie wolontariuszy w pracę organizacji jest często niezbędnym elementem ich funkcjonowania, a wysiłek, jaki wkładają ochotnicy w działalność, przynosi korzyści zarówno organizacjom pozarządowym, jaki i samym wolontariuszom.

W 2003 r. uchwalona została ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873), w której przedstawione zostały zasady współpracy organizacji pozarządowych z wolontariuszami.

Ustawa wprowadziła ponadto możliwość angażowania wolontariuszy w instytucjach publicznych, przede wszystkim w organach administracji rządowej i samorządowej.

Po pierwsze

Kto może być wolontariuszem?

Wolontariuszem jest osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia, na zasadach określonych w ustawie. Wolontariuszem może być każdy, kto dobrowolnie i za darmo chce pracować na rzecz innych.

Angażując wolontariuszy, należy zwrócić uwagę na szczególne kategorie osób:

· osoby, które nie ukończyły 18 lat - czyli niepełnoletnie, mogą być wolontariuszami pod warunkiem, że wyrażą na to zgodę ich rodzice lub opiekunowie. Instytucje korzystające ze świadczeń niepełnoletnich wolontariuszy powinny, więc żądać od nich pisemnej zgody rodziców lub opiekunów,

· osoby bezrobotne – należy pamiętać, że wykonywanie przez nie świadczeń nie powoduje utraty statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku, pod warunkiem przedstawienia w urzędzie pracy porozumienia z korzystającym

· cudzoziemcy - świadczenie wolontariusza nie jest traktowane, jako świadczenie pracy, więc cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce nie muszą uzyskiwać pozwolenia na pracę, aby zostać wolontariuszami.

Wolontariusz ma inny status niż pracownik, dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na jego przyszłe uprawnienia pracownicze, np. na długość przysługującego urlopu wypoczynkowego. Wyrazem tej odrębności jest m.in. postanowienie, że do porozumień zawieranych między korzystającym a wolontariuszem w zakresie nieuregulowanym UODPPiW stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 44 ust. 5).

Po drugie

Kto może korzystać ze świadczeń wolontariuszy?

Instytucja, na rzecz, której wolontariusze wykonują świadczenia, nazywana jest w ustawie „korzystającym”.
Korzystającymi mogą być:

· organizacje pozarządowe – przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje,

· stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,

· spółdzielnie socjalne

- w zakresie ich działalności statutowej, ale z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej!

a ponadto,

· organy administracji publicznej – centralnej i samorządowej

· jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy, m.in. –

v szkoły i inne placówki oświatowe,

v instytucje kultury:

Ø teatry, filharmonie,

Ø biblioteki

Ø muzea, galerie sztuki, ogniska artystyczne, domy kultury,

v jednostki organizacyjne pomocy społecznej:

Ø ośrodki pomocy społecznej, domy opieki społecznej,

Ø powiatowe centra pomocy rodzinie,

Ø ośrodki interwencji kryzysowej,

Ø placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz

v zakłady opieki zdrowotnej, ale również z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej!

Podstawa prawna wykonywania świadczeń

Wolontariusz wykonuje świadczenie na rzecz korzystającego na podstawie umowy cywilnej zwanej porozumieniem. Zakres, sposób i czas wykonywania świadczeń określany jest wspólnie przez korzystającego i wolontariusza.

Miejsce wykonywania świadczenia przez wolontariusza powinno zostać określone w porozumieniu. Jeżeli brak jest takiego określenia, wolontariusz powinien wykonywać świadczenia w miejscu, które wynika z charakteru świadczenia.

Jeśli porozumienie między stronami będzie zawierane na okres dłuższy niż 30 dni, powinno zostać sporządzone na piśmie, jeśli na okres do 30 dni, porozumienie zawierane jest w formie ustnej lub pisemnej.

Wolontariusz może jednak w każdej chwili żądać, aby treść ustnej umowy została potwierdzona na piśmie.

Przykładowy wzór porozumienia dostępny jest na stronie www.pozytek.gov.pl

Zaświadczenie

Na żądanie wolontariusza, korzystający jest zobowiązany wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu przez niego świadczeń, w tym o zakresie wykonywanych prac.

Wzór zaświadczenia dostępny jest na stronie www.pozytek.gov.pl

Pisemna opinia

Na prośbę wolontariusza wydawana jest przez korzystającego również pisemna opinia o wykonywaniu świadczeń

Obowiązki i uprawnienia korzystającego

Korzystający jest zobowiązany do:

· zapewnienia wolontariuszowi bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania przez niego świadczeń, w tym odpowiednich środków ochrony indywidualnej uzależnionych od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem,

· informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,

· pokrywania, na zasadach dotyczących pracowników, kosztów podróży służbowych i diet

Z tego obowiązku wolontariusz może zwolnić korzystającego, ale wyłącznie w formie pisemnej pod rygorem nieważności!

· poinformowania wolontariusza o przysługujących wolontariuszowi prawach i ciążących na nim obowiązkach oraz umożliwienia mu dostępu do tych informacji.

Obowiązek informowania wolontariusza może przybierać różne formy, np.:

- może to być po prostu rozmowa z wolontariuszem,

- przekazanie informacji w formie ulotki,

· do potwierdzenia (na żądanie wolontariusza) treści zawartego bez tego słowa ustnego porozumienia na piśmie,

· do wydania pisemnego zaświadczenia o wykonywanych przez wolontariusza świadczeniach, w tym o zakresie wykonywanych przez niego świadczeń

wzór zaświadczenia jest dostępny na stronie www.pozytek.gov.pl

· korzystający jest zobowiązany do zapewnienia ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą, jeżeli deleguje wolontariusza do innego kraju, w którym trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna

Ponadto, korzystający może:

· na prośbę wolontariusza, wydać pisemną opinię na temat wykonywanych przez wolontariusza świadczeń,

· pokrywać, na zasadach dotyczących pracowników, inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego,

· pokrywać koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń określonych w porozumieniu.

Uwaga!! Wartość świadczenia wolontariusza nie stanowi darowizny na rzecz korzystającego w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego oraz przepisów podatkowych.

Ubezpieczenie wolontariusza

ü Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

Gdy wolontariusz wykonuje swoje świadczenie przez okres nie dłuższy niż 30 dni, a także wtedy, gdy porozumienie zostało zawarte na czas nieokreślony, korzystający ma obowiązek ubezpieczenia wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków. Musi zatem podpisać umowę z towarzystwem ubezpieczeniowym, a następnie opłacać za wolontariusza składkę.

W przypadku, gdy korzystający podpisał z wolontariuszem umowę na czas nieokreślony, będzie musiał ubezpieczyć go od następstw nieszczęśliwych wypadków na okres pierwszych 30 dni wykonywania świadczeń.

Uwaga! Korzystający jest zobowiązany do ubezpieczenia wolontariusza, nawet, gdy wolontariusz wykonuje świadczenia przez bardzo krótki okres czasy np. 1 lub 2 dni. Wolontariusz nie ma możliwości zwolnienia korzystającego z tego obowiązku.

W sytuacji, gdy wolontariusz podpisze porozumienie na okres dłuższy niż 30 dni, korzystający nie musi ubezpieczać wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków, ponieważ przysługuje mu ubezpieczenie na mocy ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1674). W takiej sytuacji wolontariusz objęty jest ubezpieczeniem już od pierwszego dnia obowiązywania porozumienia.

ü Ubezpieczenie zdrowotne

Ustawa wprowadza możliwość objęcia wolontariusza ubezpieczeniem zdrowotnym, jeżeli nie jest on objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu. W takiej sytuacji korzystający może, ale w żadnym wypadku nie musi, zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego.

Korzystający zgłasza wolontariusza do ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia, następnie podpisuje umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, a potem opłaca za wolontariusza składkę zdrowotną.

Składki zdrowotne, których wysokość obliczana jest od podstawy wymiaru odpowiadającemu najniższemu wynagrodzeniu, odprowadzane są przez korzystającego do NFZ, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Należy pamiętać, że wolontariusz zostaje objęty ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia określonego w umowie zawartej przez korzystającego z NFZ.

ü Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej

Chociaż ustawa nie zawiera żadnych regulacji dotyczących odpowiedzialności cywilnej, należy pamiętać, że wolontariusz jest stroną umowy cywilnoprawnej, jaką jest porozumienie, a zatem może on odpowiadać za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z tej umowy, bądź też za czyny niedozwolone, na podstawie Kodeksu cywilnego. Korzystający powinien, zatem zastanowić się nad tym, czy przy konkretnym świadczeniu korzystający nie powinien ubezpieczyć wolontariusza od odpowiedzialności cywilnej. W razie gdyby wolontariusz wyrządził szkodę korzystającemu, innej osobie lub instytucji, ubezpieczenie pokrywałoby wartość ewentualnego odszkodowania. Ubezpieczenie to przypomina umowy o odpowiedzialności cywilnej zawierane powszechnie przez osoby prowadzące pojazdy mechaniczne (tzw. OC).

ü Ubezpieczenie Kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków w przypadku delegowania za granicę

Korzystający ma obowiązek ubezpieczyć wolontariusza zarówno od kosztów leczenia jak i od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli deleguje go poza granice kraju w miejsce szczególnie niebezpieczne (teren, na którym: trwa konflikt zbrojny, wystąpiła klęska żywiołowa lub katastrofa naturalna). W przypadku delegowania w inne miejsce poza granice kraju korzystający może (ale nie musi) zapewnić powyższe ubezpieczenia.

Pytać każdy może ...

1. Czy korzystający jest zobowiązany do przeprowadzania szkoleń BHP dla wolontariuszy?
Ciążący na korzystającym obowiązek informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami nie jest jednoznaczny z obowiązkiem przeprowadzania szkoleń z zakresu BHP w takim wymiarze jak szkoleń dla pracowników. Wynikający z art. 45 ust. 1 pkt. 1 ustawy obowiązek informowania może przybierać różne formy, w zależności od możliwości korzystającego. Może to być rozmowa z wolontariuszem albo przekazanie mu tych informacji w formie ulotki lub w innej dostępnej formie. Dla korzystającego istotne jest, aby wolontariusz potwierdził, że został poinformowany o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, a także o przysługujących wolontariuszowi prawach i ciążących obowiązkach.

2. Czy korzystający ma obowiązek poddawania wolontariuszy badaniom lekarskim ?
Korzystający nie ma obowiązku poddawania wolontariuszy badaniom lekarskim.

3. Czy wolontariuszowi przysługuje ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego. Korzystający może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu.

4. Od czego zależy ubezpieczenie zdrowotne dla wolontariusza?
Zgodnie z art. 46 ust.1 ustawy wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego oraz od tego, czy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. z tytułu umowy o pracę). Jeśli korzystający podejmie decyzję o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza będzie zobowiązany do opłacenia składki na to ubezpieczenie. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota 760 zł.
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym nastąpi z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem. Natomiast ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek (art. 21 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).

5. W jakim zakresie ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz.873 ze zm.) odsyła do przepisów prawa pracy?
Zgodnie z art.45 ust.1 pkt.2 i 3 ustawy korzystający zobowiązany jest do zapewnienia wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach, bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania przez niego świadczeń, w tym do zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej uzależnionych od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem. Ponadto, korzystający zobowiązany jest pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach, koszty podróży służbowych i diet.

6. Czy wykonywanie świadczeń jako wolontariusz będzie wliczane do stażu pracy?
Wolontariusz nie jest pracownikiem, a świadczenie przez niego wykonywane nie jest świadczeniem pracy, a jedynie odpowiada świadczeniu pracy. W konsekwencji wolontariat nie będzie wpływał na uprawnienia pracownicze, ani na objęcie ubezpieczeniem społecznym z tytułu porozumienia o wykonywanie świadczeń na rzecz korzystającego.

7. Czy wolontariusz może zwolnić korzystającego z ciążących na nim obowiązków wynikających z ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie?
Wolontariusz może zwolnić korzystającego z części lub całości obowiązku pokrycia kosztów podróży służbowych i diet, ale wyłącznie w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

8. Jakie koszty związane z wykonywaniem przez wolontariusza świadczeń na rzecz korzystającego może pokrywać korzystający?
Zgodnie z art. 45 ust. 2 ustawy korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach, także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz zamawiającego. Jak wynika, z treści przepisu, aby korzystający mógł pokryć koszty poniesione przez wolontariusza muszą zostać spełnione łącznie trzy przesłanki:
• u danego korzystającego będącego jednocześnie pracodawcą muszą obowiązywać przepisy prawa pracy (np. układ zbiorowy pracy, regulamin pracy) określające jakie koszty są pracownikom zwracane przez pracodawcę,
• koszty ponoszone przez wolontariusza muszą być kosztami niezbędnymi,
• ponadto koszty te muszą być związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz zamawiającego.
Tym samym, korzystający może pokrywać tylko te koszty poniesione przez wolontariusza, które są niezbędne i związane z wykonywaniem świadczenia oraz tylko wtedy, gdy obowiązują u niego przepisy prawa pracy określające, że takie koszty ponoszone przez pracowników są im zwracane. W tym miejscu należy podkreślić, że przy rozpatrywaniu zasadności ponoszenia przez korzystających określonych kosztów związanych z wolontariatem, należy przede wszystkim mieć na uwadze, że cechą nadrzędną wolontariatu jest jego nieodpłatny charakter.

9. Czy członkowie zarządu fundacji mogą być w niej wolontariuszami?
Zgodnie z art.2 pkt.3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz.873 ze zm.) wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawa ta nakłada obowiązek zawierania porozumień wolontariackich z takimi osobami. Członkowie zarządu fundacji kierują fundacją i reprezentują fundację na zewnątrz na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. Nr 21, poz. 97 ze zm.) dlatego nie można określić wykonywania tych czynności jako wykonywanie świadczeń wolontariuszy na rzecz fundacji ponieważ do wykonywania tych czynności są zobligowani ustawą o fundacjach.
• Jeśli członkowie zarządu wykonują jeszcze inne zadania na rzecz fundacji, wykraczające poza obowiązki wynikające z ustawy o fundacjach wtedy w zakresie tych czynności mogą być uznani za wolontariuszy i powinni zawierać porozumienia tak jak inni wolontariusze fundacji.

10. Czy bezrobotny może być wolontariuszem bez utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych?
Bezrobotny będący wolontariuszem, posiadający jednocześnie prawo do zasiłku, nie traci go, gdyż zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych tą ustawą.
Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy tylko stosunkiem cywilnoprawnym a wykonywane przez wolontariusza świadczenie na rzecz korzystającego jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy, a nie świadczeniem pracy lub usług.

Tym samym bezrobotny, który świadczy pomoc jako wolontariusz w dalszym ciągu jest osobą niezatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, a także nie osiąga z tego tytułu żadnego dochodu oraz jest zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie.
Wolontariat jest formą aktywności zawodowej, którą wolontariusz będzie mógł się wykazać podczas poszukiwania zatrudnienia. Wolontariusz ma inny status niż pracownik dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na jego przyszłe uprawnienia pracownicze np.: na długość przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Okres pracy w charakterze wolontariusza nie ma wpływu na uzyskanie prawa do renty lub emerytury oraz na wysokość tych świadczeń, ponieważ nie jest zaliczany do okresów składkowych ani nieskładkowych.

11. Czy cudzoziemiec może być w Polsce wolontariuszem?
Wolontariuszami mogą być nie tylko obywatele polscy, ale także cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce. Zgodnie z art. 42 ust.1 świadczenie wolontariuszy jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy, nie jest natomiast świadczeniem pracy lub usług. W związku z tym wolontariusz - cudzoziemiec nie musi uzyskiwać zezwolenia na pracę aby zostać wolontariuszem.

12. Czy wolontariusz jest pracownikiem?
Wolontariusz nie jest pracownikiem ponieważ za wykonanie świadczenia, na rzecz korzystającego wolontariusz nie pobiera wynagrodzenia i wykonuje je na podstawie porozumienia, a nie umowy o pracę (art.3 w zw. z art.42 ustawy). Ponadto wykonywane przez wolontariusza świadczenie nie jest świadczeniem pracy, lecz świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy.

13. Czy wolontariusz dostaje wynagrodzenie?
Zgodnie z art. 2 ust 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariusz wykonuje świadczenia na rzecz korzystającego ochotniczo i bez wynagrodzenia. Z powyższego wynika, że wolontariusz za wykonywane przez siebie świadczenia nie może otrzymywać wynagrodzenia.

14. Czy wolontariusz może działać na rzecz przedsiębiorców?
Podmioty, na rzecz których wolontariusz może wykonywać świadczenia zostały określone powyżej.
Ponadto, ze względu na cel i charakter świadczeń wolontariuszy nie jest dopuszczalne, aby wykonywali oni świadczenia na rzecz przedsiębiorców i innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wolontariusze nie powinni również zastępować pracowników a jedynie uzupełniać ich pracę.

15. Czy wykonywanie świadczeń jako wolontariusz będzie wliczane do stażu pracy?
Z tego co zostało wyżej powiedziane (pyt.41) wolontariusz nie jest pracownikiem, a świadczenie przez niego wykonywane nie jest świadczeniem pracy, a jedynie odpowiadającym świadczeniu pracy. W konsekwencji wolontariat nie będzie wpływał na uprawnienia pracownicze, ani na objęcie ubezpieczeniem społecznym z tytułu porozumienia o wykonywanie świadczeń na rzecz korzystającego.

16. Jakie elementy powinno zawierać porozumienie z wolontariuszem?
Zgodnie z art. 44 ust.1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wynika, że zakres, sposób i czas wykonywania przez wolontariusza świadczeń będą określali wspólnie korzystający i wolontariusz w porozumieniu. Zgodnie z ustawą porozumienie powinno również zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania. Powyższe elementy są obligatoryjne natomiast pozostała treść porozumienia będzie zależała od wolontariusza i korzystającego.

17. Czy porozumienie musi być sporządzone na piśmie?
Jak wynika z art. .44 ust. 2 i 4 ustawy forma porozumienia jest uzależniona od okresu wykonywania przez wolontariusza świadczeń na rzecz określonego korzystającego. Jeżeli porozumienie między stronami będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający nie będzie zobowiązany potwierdzać na piśmie treści porozumienia, chyba że wolontariusz poprosi o sporządzenie takiego potwierdzenia na piśmie. Obowiązek sporządzenia porozumienia na piśmie powstanie natomiast wtedy, gdy świadczenie wolontariusza będzie wykonywane przez okres dłuższy niż 30 dni. Na prośbę wolontariusza korzystający może również przedłożyć pisemną opinię o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza.

18. Jaki charakter prawny ma porozumienie?
Jak wynika z art. 42 ust. 1 ustawy na mocy porozumienia wolontariusz wykonuje świadczenia, odpowiadające świadczeniu pracy, na rzecz korzystającego.
Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy, tylko stosunkiem cywilnoprawnym. W związku z tym, do spraw nieuregulowanych w porozumieniu wolontariackim i w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, a porozumienie między korzystającym a wolontariuszem ma charakter cywilnoprawny.

19. Czy organizacja pozarządowa musi ubezpieczyć wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków nawet jeśli umowa trwa dłużej niż 30 dni?
Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszowi wykonującemu świadczenie na rzecz korzystającego (czyli np. organizacji pozarządowej) przez okres krótszy niż 30 dni przysługuje ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (art. 46 ust.3 ustawy). Natomiast jeśli porozumienie jest dłuższe niż 30 dni wolontariuszowi przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadków przy wykonywaniu świadczeń na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 ze zm.). Wolontariusz wykonujący świadczenie na rzecz korzystającego przez okres dłuższy niż 30 dni jest objęty tym zaopatrzeniem od momentu zawarcia porozumienia z korzystającym, a korzystający nie ma obowiązku zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków przez okres pierwszych 30 dni.

20. Jakie świadczenia przysługują wolontariuszowi, który ulegnie wypadkowi przy wykonywaniu świadczeń na rzecz korzystającego?
Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres dłuższy niż 30 dni przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadków przy wykonywaniu świadczeń na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 ze zm.) zwana dalej ustawą wypadkową.
Wolontariuszowi, który stał się niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy: na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany w decyzji organu rentowego - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa (art. 4 ust.1 ustawy wypadkowej).
Wolontariuszowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy (art. 4 ust.2 ustawy wypadkowej).

21. W jakich sytuacjach świadczenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń wolontariuszowi nie przysługują?
Świadczenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń na rzecz korzystającego nie przysługują wolontariuszowi jako osobie poszkodowanej wskutek wypadku, który nastąpił z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa tej osoby.
Nie przysługują one również osobie poszkodowanej, która będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczyniła się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, o ile powyższy stan został udokumentowany w aktach sprawy przez odpowiednie organy policji lub prokuratury (art.6 ustawy wypadkowej).